Zwangerschap en bekkenbodem

Er is aangetoond dat training vooraf aan de bevalling positief uitwerkt in het voorkomen van klachten rondom de bekkenbodem als gevolg van de bevalling (Randomised controlled trial of pelvic floor muscle training during pregnancy. Salvesen KA, Morkved S.). Training houdt in dat je bewust de bekkenbodemspier kunt ontspannen en aanspannen.

Ook na de bevalling is het geleidelijk aan herstellen en versterken van de bekkenbodemspier een noodzaak om klachten te voorkomen.

Vaak gaat herstel op een natuurlijke manier door goed te luisteren naar je lichaam.

Als gevolg van de zwangerschap kunnen er verschillende klachten ontstaan. Denk hierbij aan:

✓ Urineverlies als gevolg van de druk van baarmoeder op blaas of als gevolg van zwangerschapshormoon

✓ Bekkeninstabiliteit na zwangerschap, verdraaiing in bekken, geeft pijn. Ook pijn in de stuit kan optreden

✓ Bekken dysfunctie, het bekken kan niet meer door spierkracht gefixeerd worden

✓ Verzakking als gevolg van uitrekken en functievermindering van fasciale bindweefsels

Rol van de bekkenbodem

Tijdens de bevalling worden de bekkenbodemspieren sterk uitgerekt.

Na de bevalling zullen de uitgerekte spieren weer naar de normaalstand groeien. Dit duurt enige tijd. Een uitgerekte spier zal een pijn ervaring geven.

De pijn ervaring zal de intensiteit en frequentie van bekkenbodemspiergebruik verminderen. Hierdoor ontstaan er diverse bekken-gerelateerde klachten, zoals incontinentie, etc.

Nadat de pijn is verminderd of verdwenen, kan de bekkenbodemspier weer worden getraind. Denk aan duurtekracht training en uiteindelijk krachttraining met coördinatietraining.

Een inknippen, inscheuren of uitscheuren leidt tot spierschade en eventueel tot blijvend verkleefde (litteken-)bindweefsels. Dit vermindert de functie van de bekkenbodemspier.

Behandeling

Hieronder is een indicatief behandelschema gegeven. Indicatief, omdat iedere vrouw een andere bevalling achter de rug heeft, met meer of minder schade aan de bekkenbodem.

Vooraf aan de bevalling wordt de vrouw geadviseerd om de bekkenbodemspier te trainen, zodat deze zich goed kan ontspannen en aanspannen.

Bij ernstige complicaties tijdens de bevalling dient een arts eerst akkoord te geven voor postpartum bekkenboden training.

De eerste 3 weken na de bevalling zal de bekkenbodem training heel minimaal zijn. De spieren en weefsel herstellen. De belasting is bij weinig kracht en kan met steeds langere activeringstijdsduur worden uitgevoerd. In de loop van de weken kan de vrouw langzaam de kracht weer wat op gaan bouwen.

Na ongeveer 6 weken zou de vrouw normaal gesproken (zonder complicaties) in staat moeten zijn om de bekkenbodemspier weer aan te spannen en te ontspannen. Afhankelijk van de prestaties van de vrouw kan de kracht en duurte opgevoerd worden.

Na ongeveer 3 maanden zullen de meeste vrouwen, nadat men goed opgebouwd heeft en er vooruitgang is, in staat zijn om langdurig kracht en coördinatie te leveren.

Tijdens de bekkenbodem training richt de fysiotherapiebehandeling zich vooral op het opsporen waarom de zogenaamde inhibitie (onderdrukking) dan wel fascilitatie (activering) optreden.

De bekkenbodem vormt een onderdeel van een morfologisch en functioneel geheel. Zo kunnen ook dysfuncties van het rug-bekken-heupcomplex leiden tot hypertonie en/of inhibitie van omliggende spieren, waaronder de bekkenbodem.

Met behulp van de 4xT Methode is eenvoudig te testen welke stoorzenders leiden tot fascilitatie en/of inhibitie van de bekkenbodem. De bekkenbodemfysiotherapie volgens het nieuwe 4xT protocol, is gebaseerd op een arthro myofasciale aanpak. De bekken revalidatie bevat als training o.a. een bekkenbodem training en cross walk.

Inzet Pelvictrainer®

De Pelvictrainer® registreert uitwendig de mate van activiteit in uw bekkenbodemspier en toont dit in de vorm van een signaal op een scherm (bio feedback). U zit met uw kleren aan op de stoel.

Gebruik de Pelvictrainer

Trainingsschema

Stappen in bekkenbodemspier training prepartum:

Stap 1: Bewustwording van de bekkenbodemspier

Stap 2: Ontspannen

Stap 3: Duur en kracht training

Stappen in bekkenbodemspier training postpartum:

Stap 4: (Bewustwording van de bekkenbodemspier)

Stap 5: Eerste drie weken: van minimaal naar geleidelijk ontspannen, aanspannen en duur

Stap 6: Vanaf zes weken : opbouw kracht en duur

Stap 7: Vanaf twaalf weken: opbouw kracht en coördinatie

Naast bekkenbodemtraining met de Pelvictrainer kunt u ook ADL-thuisoefeningen doen.

Toelichting op de stappen in bekkenbodemspier training:

Stap 1 en stap 4: Bewustheid bekkenbodemspier

Met de Pelvictrainer® kunt u Open training kiezen waarbij u eventueel met instructie van uw fysiotherapeut uw bekkenbodemspier kunt aanspannen dan wel ontspannen. Bedoeling is, dat u het gevoel krijgt dat u de juiste spier traint en ook in welke mate u deze kunt aanspannen en ontspannen.

Voorbeeld van Open training

Gebruik een extra kussentje op de Pelvictrainer als het zitten (nog) te pijnlijk is.

Stap 2: Ontspannen

Met de basiskracht training wordt bij een relatief lage krachtsinspanning de bekkenbodemspier aangespannen (als regel 40 % van de maximaal gemeten haalbare krachtsinspanning). Mocht u moeilijk kunnen ontspannen, dan dient u de tijdsduur voor ontspannen te vergroten.

Ontspanningstraining voor bekkenbodem bij lage rugklachten

Stap 3: Duur en kracht verhogen

Als u langdurig in stap 2 uw bekkenbodem kunt aanspannen en daarna ook voldoende goed kunt ontspannen, gaat de behandeling over op intensievere krachttraining. In de Basis training wordt de intensiteit in stappen van 50 % naar 70 % verhoogd.

Voorbeeld van kracht training

Stap 4: Zie stap 1.

Indien u nog veel pijn ervaart, gebruik dan extra zachte kussens.

Stap 5: Balans vinden in ontspannen, aanspannen en duur

In de eerste week traint u uw bekkenbodemspier met minimale inspanningen.

Met de basiskracht training wordt bij een relatief lage krachtsinspanning de bekkenbodemspier aangespannen (als regel 30 % van de maximaal gemeten haalbare krachtsinspanning). De duur van aanspannen (isometrisch) is eerst laag (10) en kan daarna opgevoerd worden. Mocht u moeilijk kunnen ontspannen, dan dient u de tijdsduur voor ontspannen te vergroten.

Om de balans te hervinden wordt de tijdsduur van aanspannen zo maximaal mogelijk genomen.

Stap 6: Kracht en duur verhogen

Als u in stap 5 langdurig uw bekkenbodem kunt aanspannen en daarna ook voldoende goed kunt ontspannen, gaat de behandeling over op intensievere krachttraining.

Stap 7: Kracht en coördinatie verhogen

Zodra u in stap 6 op maximale krachtsinspanning zit, kunt u ook trainen op snelheid. In de geavanceerde training wordt de snelheid waarmee u de spier dient aan te spannen weergegeven met de Tangent. Begin op een lage waarde en verhoog deze naar de 80%. Juist deze training is belangrijk voor het herstellen van en voorkomen van bijvoorbeeld stressincontinentie.

Voorbeeld van coördinatie training in combinatie met een krachttraining

Voor meer detail informatie open document zwanger-instructie

Zwanger Bekkenbodem Training

Disclaimer:

De informatie op deze website is niet bedoeld voor diagnose van gezondheidsproblemen of het voorschrijven van behandeling of producten, download het onderstaande Disclaimer bestand voor verdere bepalingen.

Wat kan ik doen?

Heeft u interesse in een niet inwendige behandeling, vraag uw (bekken-)fysiotherapeut in het ziekenhuis voor gebruik van de Pelvictrainer®.

Download Mijn Pelvcitrainer, print het en geef deze aan uw huisarts voor een verwijzing of aan uw (bekken-)fysiotherapeut in eigen praktijk of in het ziekenhuis.